Diagnoza chorób i zaburzeń psychicznych, istotne informacje.

Diagnoza chorób i zaburzeń psychicznych, dlaczego jest ważna i potrzebna? Czym jest i na czym polega diagnoza psychiatryczna i psychologiczna? Jaki specjalista może postawić diagnozę choroby lub zaburzenia? Jak diagnostyką może zająć się psychiatra, a jak psycholog lub psychoterapeuta?

Diagnoza chorób i zaburzeń psychicznych – spis treści :

1. Czym jest diagnoza medyczna, psychiatryczna i psychologiczna? Jaki specjalista może zdiagnozować chorobę lub zaburzenie psychiczne?
2. Na jakiej podstawie stawiana jest diagnoza? Jakie badania i dokumenty mogą pomóc w rozpoznaniu?
3. Jak przygotować się na pierwszą wizytę u specjalisty i kiedy można liczyć na diagnozę?
4. Jak ocenić czy wybrany specjalista jest dla nas odpowiedni?
5. Dlaczego diagnoza chorób i zaburzeń jest potrzebna?
6. Dlaczego warto poznać diagnozę?

Czym jest diagnoza medyczna, psychiatryczna i psychologiczna? Jaki specjalista może zdiagnozować chorobę lub zaburzenie psychiczne?

“Diagnoza“ – Słownik języka polskiego podaje dwie definicje :

1. rozpoznanie choroby na podstawie jej objawów, badania chorego, wywiadu lekarskiego i badań laboratoryjnych;
2. ocena stanu czegoś wystawiona na podstawie badań i analiz.

Diagnoza medyczna, inaczej rozpoznanie kliniczne to identyfikacja choroby, na którą cierpi pacjent. Medyczną ocenę stanu pacjenta zazwyczaj określa lekarz medycyny. Choć w przypadku zaburzeń i chorób psychicznych, rozpoznanie kliniczne może postawić również psycholog kliniczny. Diagnostykę opiera się o ICD – Międzynarodowa Statystyczna Klasyfikacja Chorób i Problemów Zdrowotnych. W dokumentacji medycznej diagnoza identyfikowana jest z odpowiednim kodem ICD. Litera określa rozdział, a cyfry konkretną jednostkę.

Diagnoza psychiatryczna stawiana jest przez lekarza (medycyny) psychiatry, ale wstępnie może postawić ją psycholog kliniczny. Diagnoza psychiatryczna dotyczy choroby lub zaburzenia o podłożu psychicznym, które wymaga leczenia psychiatrycznego, czyli farmakoterapii. W identyfikacji problemu wykorzystywana jest Międzynarodowa Statystyczna Klasyfikacja Chorób i Problemów Zdrowotnych – ICD. Ale pomóc może również DSM – Diagnostyczny i statystyczny podręcznik zaburzeń psychicznych. Diagnoza identyfikowana jest obecnie z odpowiednim kodem ICD-10, w psychiatrii jest to litera F – zaburzenia psychiczne i zaburzenia zachowania.

Choroby, które wymagają leczenia farmakologicznego, zawsze muszą zostać potwierdzone przez lekarza psychiatrę. Lekarzowi może w tym pomóc opinia psychologiczna, która powstaje na prośbę osoby uczęszczającej na terapię. Psycholog, jak i psychoterapeuta nie prowadzi notatek w karcie pacjenta, ponieważ obowiązuje ich zasada poufności.

Diagnoza psychologiczna należy do pracy psychologa lub psychoterapeuty, a szczególnie do psychologa klinicznego. Specjalista opisuje zarówno negatywne, jak i pozytywne właściwości psychiczne, czyli zarówno zaburzenia psychiczne, jak i nasze zdolności i mocne strony. Rozpoznaje wszelkie trudności w funkcjonowaniu społecznym, problemy w relacjach interpersonalnych, reakcje na sytuacje stresowe oraz cechy osobowościowe. Wyjaśnia psychologiczne mechanizmy funkcjonowania pacjenta, jego problemy w funkcjonowaniu oraz określa możliwości modyfikowania tego co w funkcjonowaniu jest problematyczne.

Kompetencje psychologa i psychoterapeuty oraz forma prowadzonej przez nich terapii, pozwalają na stwierdzenie u pacjenta zaburzeń, których diagnoza wymaga wnikliwej analizy psychologicznej. Są nimi przede wszystkim wszelkie zaburzenia osobowości. Na wizycie możemy również rozwiązać różne testy psychologiczne oraz te, które określają możliwość występowania danej choroby, czy zaburzenia. Wyniki testów mogą znacząco pomóc w diagnostyce.

Przeczytaj również : Psychiatra, psycholog kliniczny, psychoterapeuta?

Na jakiej podstawie stawiana jest diagnoza? Jakie badania i dokumenty mogą pomóc w rozpoznaniu?

Diagnoza psychologiczna stawiana jest głównie na podstawie wywiadu i testów psychologicznych. Diagnoza psychiatryczna opiera się na rozmowie z pacjentem oraz na wykluczeniu chorób o podłożu innym niż psychiczny. Lekarz psychiatra może również skierować nas na różne badania, takie jak te, przedstawione poniżej.

Co może pomóc specjaliście w poprawnym zdiagnozowaniu pacjenta?

1. Dokumentacja medyczna (inaczej historia choroby lub karta pacjenta), ważne by otrzymać kopię od każdego lekarza psychiatry, u którego odbyliśmy wizyty.
2. Testy psychologiczne i psychiatryczne, wyniki testów mogą stanowić istotną pomoc w diagnozie wielu zaburzeń i chorób psychicznych. Najczęściej składają się zestawu pytań lub zdań z odpowiedzią do zaznaczenia. Zwykle wykonuje się je u psychologa lub psychoterapeuty.
3. Opinia psychologiczna, czyli ocena stanu psychicznego pacjenta przez psychologa lub psychoterapeutę, opis najistotniejszych problemów wynikających z rozpoznanych zaburzeń psychicznych oraz potwierdzenie uczestnictwa na terapii.
4. Badanie krwi wykonywane jest w celu wykluczenia zaburzeń pracy tarczycy (stężenie TSH, T3, T4), występowania cukrzycy, anemii lub innych chorób, czy niedoboru witamin.
5. EEG głowy (elektroencefalografia) pomaga w diagnozowaniu takich chorób i zaburzeń, jak epilepsja (padaczka) lub ADD (zaburzenie koncentracji uwagi). Jest pomocne również przy ustalaniu przyczyny częstych bólów głowy, zaburzeń snu lub omdleń.
6. EKG serca może wykryć nieprawidłową częstość pracy serca i jego rytm, zaburzenia poziomu elektrolitów, jak również wrodzone wady serca.

Jak przygotować się na pierwszą wizytę i po jakim czasie możemy liczyć na diagnozę? – Najważniejsza okazuje się samoświadomość i samoobserwacja.

Jeśli chodzi o czas, po którym można liczyć na diagnozę, to niezwykle ważny okazuje się poziom naszej samoświadomości i samoobserwacji. Jest to istotne również w kontekście trafności diagnozy. Jest tak, ponieważ diagnoza chorób i zaburzeń psychicznych opiera się głównie na tym, jak wiele informacji o sobie i swoich problemach dostarczymy specjaliście. Liczy się to zarówno w wywiadzie, jak i testach psychologicznych , czy psychiatrycznych.

Właśnie dlatego, dzień lub kilka dni przed wyznaczonym dniem wizyty u specjalisty, dobrze jest opisać swoje problemy, trudności, objawy, a także samopoczucie z ostatnich dwóch tygodni. Łatwa i przejrzysta będzie forma listy, na kartce lub na telefonie, ale pamiętaj wziąć notatkę ze sobą. Jeżeli nasze problemy mają duży wpływ na nasze codzienne samopoczucie, najlepiej byłoby sporządzić krótki zapis każdego dnia. Będzie to bardzo canne, zwłaszcza gdy czujemy się niestabilnie i mamy wahania nastroju. Wtedy możemy prowadzić dziennik nastroju, a świetnym do tego narzędziem jest aplikacja Daylio. Do tego warto raz na jakiś czas opisać swój cały dzień, np. w pamiętniku.

Nic nie zastąpi wizyty u dobrego specjalisty, ale też nic nie jest w stanie zastąpić samoobserwacji, czyli obserwacji samego siebie, swojego samopoczucia, myśli i reakcji na co dzień.

Im więcej w sobie zaobserwujemy, im więcej zbierzemy informacji i szczegółów dotyczących naszego codziennego funkcjonowania, tym trafniej i szybciej specjalista będzie mógł postawić diagnozę i dobrać odpowiednie leczenie.

Zawsze warto brać pod uwagę opinię więcej niż jednego specjalisty, zwłaszcza gdy mamy wątpliwości, co do postawionej nam diagnozy lub wybranej ścieżki leczenia. Pamiętajmy, że możemy skonsultować się z różnymi specjalistami, psychiatrą, psychologiem i psychoterapeutą.

Jak ocenić czy wybrany specjalista jest dla nas odpowiedni?

W gabinecie mamy czuć się przede wszystkim komfortowo i bezpiecznie. Zwracajmy uwagę na to, czy naszym zdaniem, to co mówi nasz rozmówca jest odpowiednie i na miejscu. Czy odpowiada nam to, jak dany specjalista z nami rozmawia, to w jaki sposób zadaje nam pytania i jak reaguje na nasze wypowiedzi. Świetny rozmówca zadaje dużo pytań, ale to do nas samych należy decyzja, czy na wszystkie chcemy odpowiedzieć. Daje nam też czas i przestrzeń na przemyślenia, kiedy tego potrzebujemy. Dobry specjalista nigdy nie podejmie żadnej decyzji za nas, może nas jedynie nakierować na dobrą dla nas ścieżkę, która jest zgodna z naszymi chęciami i uczuciami.

Jeżeli nie podoba nam się kierunek rozmowy, warto o tym powiedzieć. Jeżeli dany specjalista budzi nasze wątpliwości lub naszą niechęć, warto o tym porozmawiać lub w razie dużych niezgodności, po prostu poszukać innego specjalisty.

Dlaczego diagnoza chorób i zaburzeń psychicznych jest potrzebna?

Diagnoza wszystkich zaburzeń i chorób jest potrzebna. Jest wręcz niezbędna, zwłaszcza by określić skuteczną metodę leczenia, która pozwoli zmniejszyć nasilenie objawów lub całkowicie je wyeliminować. Dzięki diagnozie, możliwe jest dokładne wyodrębnienie objawów zaburzenia, które są przyczyną problemów i mają negatywny wpływ na codzienne funkcjonowanie oraz samopoczucie. Diagnoza pozwala na ocenę zaawansowania zaburzenia, możliwości powrotu do zdrowia lub prawdopodobieństwa nawrotów objawów oraz długości okresu leczenia.

W zależności od diagnozy, można wdrożyć psychoterapię, farmakoterapię, bądź obie terapie na raz, ponieważ różne zaburzenia wymagają różnej metody leczenia.

Czy pacjent może znać diagnozę?

Należy wiedzieć i pamiętać, że każdy pacjent ma prawo poznać diagnozę, jak również zajrzeć w dokumentację medyczną. Dostęp do wszelkich dokumentów dotyczących naszego zdrowia zapewnia nam ustawa o prawach pacjenta.

Dlaczego warto poznać diagnozę?

1. Diagnoza to nie tylko nazwa, ale przyczyna, a przede wszystkim istotny, szczegółowy opis objawów i nieprawidłowości.
2. Poznając diagnozę, poznajemy tym samym wspólny mianownik objawów, utrudniających nam poprawne funkcjonowanie.
3. Szczegółowe nazewnictwo ułatwi nam odszukanie potrzebnej wiedzy. Możemy bowiem czytać książki i artykuły poświęcone konkretnej jednostce, która została u nas zdiagnozowana.
4. Zdobyta wiedza może pomóc nam w lepszym zrozumieniu siebie i swoich problemów. Odszukanie przyczyny naszych problemów, tym samym ułatwi nam znalezienie odpowiedniej metody radzenia sobie z trudnościami.
5. Możemy dowiedzieć się o skutecznych formach terapii stosowanych przy danym zaburzeniu, zapoznać się z rodzajami leków oraz ich działaniem, a w konsekwencji z większą świadomością śledzić nasze leczenie.
6. Mamy szansę znaleźć i poznać ludzi z podobnymi problemami do naszych. Poznanie doświadczeń i przemyśleń innych osób oraz podzielenie się własnymi, jest cenne dla obu stron.
7. Kiedy poznasz diagnozę, możesz dowiedzieć się, czy daną chorobę lub zaburzenie da się wyleczyć, jakiego leczenia wymaga i co dalej zrobić, by sobie pomóc.
8. Ponadto łatwiej będzie ustalić, które objawy da się wyeliminować lub zminimalizować, a jakie należy zaakceptować i nauczyć się z nimi lepiej funkcjonować.
9. Zwiększanie samoświadomości oznacza, że jesteśmy coraz bardziej świadomi siebie, swoich cech i swoich emocji. Będzie to korzystne nie tylko w procesie leczenia, ale również przyda się życiu codziennym, zwłaszcza w bliskich relacjach.

Wpis opublikowany : 19.04.2022 r.
Zaktualizowany : 26.02.2024 r. (zmiany w rozdziale : “Czym jest diagnoza medyczna, psychiatryczna i psychologiczna? Jaki specjalista może zdiagnozować chorobę lub zaburzenie psychiczne?” )

Dzięki za Twoją obecność! Swoje przemyślenia możesz przedstawić w komentarzu pod wpisem 🙂 Pozdrawiam <3